Atlı Cirit Nedir

Cirit, at üzerinde süngü ve mızrağın düşmana daha iyi savrulması acıyla ortaya çıkmış bir oyundur. Bu durumda cirit ağacının veya aletinin savaş gücünü geliştirmek için bir eğitim malzemesi olarak ortaya çıktığı, bu eğitim malzemesiyle at üzerinde alıştırmalar yapılmak suretiyle kurallı bir oyun şeklini almıştır. 

Cirit, bir diğer deyimle Çavgan, Türklerin yüzyıllardan beri oynadıkları bir ata sporudur.

Ciritin Tarihi

Alparslan'la beraber Anadolu'ya girmiş olan cirit daha sonra Avrupa'ya ve Arabistan ülkelerine sıçramıştır. 17. yüzyılda Fransa'da, Almanya'da ve diğer ülkelerde de Cirit Oyunu yayılmıştır.

16. yüzyılda Osmanlı Türkleri tarafından bir Savaş Oyunu olarak kabul edildi. 19. yüzyılda bütün Osmanlı ülkesi ve saraylarının en büyük gösteri sporu ve oyunu olmuştur.

Atlı Cirit Nasıl Oynanır

Oyuncular birbirlerini ciritle vurmak isteyerek atları ile dolanırlar. Burada birbirlerinin hamlelerinden ustaca kurtulmaya çalışmak oyunu keyiflendiren bir unsur olmak ile birlikte herhangi bir puan karşılığı bulunmamaktadır. Oyuncunun diğer oyuncuya isabet etmesi puan ile puanlandırılır. 6 puanlık vuruşlar oyun da en kıymetli puan olarak görülmektedir. Yapılması oldukça zordur.

 Bunun dışında 3 puan verilen durumlar vardır. Bu durumlar at ve biniciden kaynaklanan kaliteli hareketlere verilmektedir. Hamle yapmakta olan takım oyuncusunun önünün cirit ile kesilmesi veya kendi bölgesine geçmeden bağışlama ifadesine de 3 puan verilir. 

Kimi oyuncular bu puan ile yetinmeyip vurmak isteyerek ya 3 puan almaktan olurlar veya 6 puanı hanelerine yazdırırlar. Kaçan rakip oktan güzel bir hareket ile kurtulması sonucunda veya ciridi havada yakalaması sonucu puanı rakip takım kazanır.

Atlı Cirit Oyun Kuralları

Bugün Anadolu'da pek çok ilimizde ilgiyle izlenen ve oynanan Cirit oyunu ve kuralları şu şekildedir:

Cirit, 120x40m.'lik beyaz çizgilerle bölünmüş bir alanda oynanır. Oyun süresi 35 dakikalık 2 devreden toplam 70 dakikadır. Oyun alanının boyu 32 m. Eni 40m. Arkasındaki yasak alan 6m, alay durağı 6m.dir. Cirit sopası uzunluğu 110 cm.dir.

Alay Durağı:Takımın tek dizi halinde durduğu 6m. derinliğindeki bölge.

Yasak Alan: Alay durağı ile atış sahası arasında çizgilerle sınırlı orta sahaya 5m. derinliğindeki alandır. Burada karşı takımdan 2 atlı bulunabilir. Fazlasına eksi bir puan verilir.

Atış Alanı: Yasak alanın son çizgisinden oyun alanının ortasına 7m. derinliğinde alandır.

Alaya hücum eden sporcu bu alana girip cirit atma mecburiyetindedir. Bunun dışında atış yaparsa eksi 1 (bir) puan alır. Her takım 7 atlıdan oluşur. Her takımın 2 yedek oyuncusu vardır. 

Bunlar hakeme haber vermek koşulu ile oyunun herhangi anında değişim yapabilir. Oyundan çıkan bir daha oyuna giremez. Oyun puanlamalara göre sonuçlanır. Eksi puanlar artı puanlardan çıkarılır. Toplam puanı yüksek olan takım galip sayılır.

 Puan alıcı ve puan verici hareketlerin sayısal değerleri aşağıya çıkarılmıştır.

Atlı Ciritte Puan Alınan Hareketler

Ciritçiye isabet  (orta sahada) 4

Ciritçiye isabet (alay durağında) 4

Rakibini yakalayıp bağışlama 3

Rakibini kesme 3

Atılan ciriti oyun alanında havada tutma +3 (alay durağı yasaklanan hariç)

Oyun alanında çelme yapan (kamçı ve sopa)sporcuya karşı takıma isabet sayılır.(+4) puan verilir.

Atlı Ciritte Puan kaybedilen hareketler

Yakın mesafede rakibine cirit atma 3

Atını rakip atlıya kasten çarptırma 3

Ciriti ata kasten vurma 1

Atı ile karşı alaya girmek 1

Yan çizgi ihlali 1

Atış sahası dışından atış 1

Cirit atma (hamle) hakkını kullanmama 1

Erken ve çift çıkış 1

Attan düşme 3

Attan düşme (ikinci kez) 3

Attan inme (izinsiz) 1

Yasak sahada 3 veya daha fazla oyuncu bulunması 1

Hamle hakkı doğan sporcunun yan çizgiden oyuna girmesi 1

Karşı alaya kasten dalan sporcuya 3

Ciritini atış alanında kasten yere atan 1

Çift çıkışa 1

Erken çıkışa 1

Cirit düşürme 1

Yasak saha ihlali 1 

Olarak puanlama sistemleri oluşturulmuştur.