Günümüzün en çok gündemde olan konularından biri yatırım. Peki ya yatırım nedir ? Yatırım nasıl ve neden yapılır ? Gelin hep beraber inceleyelim.

Yatırım Nedir ?

Yatırım dediğimiz şey aslında insanların kısa, orta ve uzun vadede olacak şekilde, mevcut refahının üstüne çıkma çabasıyla , elindeki birikimi farklı yollarla yükseltme veya enflasyonun altında kalmama isteğidir. Bu istek doğrultusunda hareket etmek isteyen bireyler ise birden çok sebep dahilinde bu yola başvururlar.

Neden Yatırım Yapılır ?

Bazen evlilik hazırlığı, bazen bir seyahat hayali bazen de rahat bir emeklilik dönemi için yapılabilir. Verilen örneklerdeki gibi yatırım zaman kavramları arasında gider gelir. Yani yakın veya uzak geleceğe dönük olmak üzere seçeceğiniz yolda ilerleyerek hedefinize ulaşmaya çalışacaksınız.

Nasıl Yatırım Yapılır ?

Yatırım yapmak için önce yukarıda yazılanlar gibi zamanı ve miktarı göz önünde bulundurup bir güzergah seçmeniz gerekiyor. Diyelim ki bu güzergahı belirlediniz ve yolunuzu seçtiniz. Bu noktadan sonrası artık disiplin ve istikrara bakıyor. Çünkü hiç bir şey kendi kendine durup dururken bağ iken dağ olmaz.

Arazi bile alsanız mantığı kavrayıp alacağınız yerleri bilmek zorundasınız. Yoksa hiçbir anlamı yok demektir. Peki siz hangi yatırımı tercih etmelisiniz gelin beraber bakalım.

Kendimize Uygun Yatırım Aracını Nasıl Buluruz ?

Size uygun yatırım aracı yukarıda bahsedildiği gibi, hem zaman hem de birikim miktarınızın birleşimiyle ortaya çıkar. Elinizdeki birikim miktarı ve hedeflediğiniz nokta sayesinde bu karmaşadan çıkacaksınız. Aşağıda bulabileceğiniz yatırım dallarının detaylarını inceleyerek bunu daha iyi anlayabilirsiniz.

Yatırım Dalları Nelerdir ?

Altın yatırımı

Altın yatırımı, uzun yıllardır süregelen, Dünya' nın her yerinde geçerli ve değerli olan bir yatırım dalıdır. Geçmişte de değerli olan altın, şuan günümüzde de değerini korur ve enflasyona ezilmez. Aynı zamanda finansal güvence sağlar çünkü ekonomik belirsizlik olsa dahi değer kaybetmez.

Her kuyumcuda fiziki olarak bulabileceğiniz gibi, mobil bankacılığınızdan da altın sahibi olabilirsiniz. Mobil Bankacılıktan istediğiniz gramda alabilirsiniz ama siz satın alırken daha pahalı, siz satarken daha ucuza satılan bir noktadır. Bu nedenle Mobil Bankacılık üzerinden alıp satarken dikkatli olmak gerekir. Aksi takdirde zarar yaratabilir.

 Gram, Çeyrek, Yarım ve Tam olarak çeşitleri bulunur ama her yatırım gibi altın da düşünmeyi planlamayı gerektirir. Uzun vadede paranız değerini kazanır ama Kısa vadede kazanç sağlamaz, sadece paranız enflasyona yenilmez.

Döviz yatırımı Nedir ?

Döviz yatırımı, çeşitli para birimlerine yatırım yapma imkanı sunan bir yatırım aracı olarak önümüze gelir. Bunların en yaygınları Sterlin, Euro, Dolar üçlüsüdür. Piyasa dahilinde en çok bu üç para birimi dolaşır ve hemen hemen her ülkede değerlerini korurlar. Tabii ki para birimleri bunlarla kalmaz. Çoğu ülkenin kendi para birimi olduğunu varsayarsak piyasada yüzlerce para birimi dolaşır.

Döviz alıp satarken bu piyasadaki dalgalanmalar ve değişebilicek noktalara çok dikkat edilmelidir. Ekonomik gelişmeler dövizdeki yükselme ve alçalmayı direkt etkiler. Bu sebeple takibi sıkı yapılmalı yatırılırken dikkat edilmelidir.

Mevduat Yatırımı (Faiz)

Mevduat yatırımı, paranızı belirli bir süre belirleyerek bankaya yatırdığınız ve bunun karşılığında bankanın paranızı kullandığı için düzenli ödeme aldığınız bir sistemdir. Uzun vadede enflasyonun altında kalabilir ama yüksek faiz oranlarıyla büyük kazançlar sağlayabilir.

Vadesel yönden seçenekleri değerlendirmeniz gerekecektir. Her banka farklı faiz oranları sunar. Örneğin bazı bankalar 1 Milyon TL 'ye Aylık 35.000 TL verirken bazıları 25.000 TL bazıları ise 40.000 TL verebilir. Bu seçenekleri araştırdığınzda vadesel olarak size kazancı uyan bankayı seçebilirsiniz. Büyük para büyük kazançtır.

VİOP Nedir ?

VİOP (Vadeli İşlemler ve Opsiyon Piyasası) yatırımı çok profesyonelce işleyen bir süreçtir. Bu yatırıma kafaya göre girilmesini kesinlikle tavsiye etmiyoruz. VİOP gerekli koşullar sağlandıktan sonra yapılan bir yatırımdır. Seçenek dahilinde olanlar ile beraber bir firmanın analiziyle hissesinin yükselip düşeceğini tahmin edip ona göre para kazanmak gözüyle bakabilirsiniz.

Bu kolay anlatımın dışında VİOP çok tavsiye edilen bir yatırım türü değildir. Çoğu zaman profesyonellerin dahi bu tahminvari yatırım türünde hatalar yaptığını görürüz.

Hisse Senedi Yatırımı Nasıl Yapılır ?

Bu yatırım türü şirketlere ait olan hisselerin dağıtımına satın alım yaparak ortak olmaktan geçer. Bu hisse senetlerine yatırım yaparak şirketlerin büyümesi ve yapılan ülkedeki borsa endeksinin yükselmesi sonucu kazanç beklenir. Bazı hissedarlar kısa vadede bazıları uzun vadede işlem yapar.

Borsaya özgü bilmemiz gereken tabirler de vardır. Lot borsa dilinde "adet" anlamına gelir. Şirketler adet başı hisse fiyatlarıyla satılır buna da "Lot" denir. Borsada günlük sınırlamalar vardır. Bir şirketten maksimum %10 kazanç, ve yine maksimum olarak  -%10 kayıp sağlayabilirsiniz. Günlük maksimum kazanca " Tavan", günlük maksimum kayba " Taban" denir.

Kısa Vadeli İşlem Nedir ?

Kısa vade işlemde genelde daha küçük şirketlere yatırım yapılır. Büyük şirketler zaten belirli doğrultuda giderler ve onlardan kısa vadede kazandırmaları beklenmez. Bu işlem tehlikelidir. Üst düzey teknik bilginin yanında tecrübe de gerekebilir.

Profesyonellere danışmak kısa vadede mantıklıdır. Kulaktan duyma işlem yapanların burada büyük zararlara uğradığını görürüz. " Borsada batmış, duydun mu ? " cümlesini genelde bu vadede görürüz.

Uzun Vadeli İşlem Nedir ?

Borsada genelde yapılması en mantıklı olanlar uzun vade işlemlerdir. Risk oranları azdır. Yüksek ihtimalle de büyük firmalara oynanır. Firmalar " Bu şirket batarsa ekonomi sarsılır. " cümlesindeki abartıya aşağı yukarı yaklaşan firmalar olurlar.

Bu firmalar düzenli alım ve sabır dahilinde size zamanla kazandıracak firmalar olurlar. Kendinizden geçtiğini düşünüyorsanız bile çocuğunuza hesap açıp onun adına alabilirsiniz. Bazı firmalar yaklaşık  10 senede 10.000 TL'yi 1 Milyon TL yapabilecek güçte olabilirler ki bu kanıtlanmıştır. Türkiye dahilinde bu şirketler

- Tüpraş (TUPRS)

-Türk Hava Yolları (THYAO)

-Ford Otomotiv Sanayi (FROTO)

-Aselsan (ASELS)

gibi şirketler olarak biliniyor. Bu şirketlerin ciroları ülkenin gelirinin çok büyük kısımlarını oluşturduğu için devlet tarafından da muhakkak destek alıyorlar.

Bazıları ise sadece temettü veren büyük firmalara oynar.

Temettü Nedir ?

Temettü firmanın yıllık veya başka bir zaman diliminde yaptığı kazanç dahilinde hissedarlarına verdiği ek ücrettir. Yani firma der ki (Ben bu süreç zarfında güzel para kazandım, hissedarlarım olarak bu sebeple size lot başına belirli bir oranda para dağıtıyorum.) Temettüyü en fazla veren şirket hisseleri de şunlardır:

-Doğuş Otomotiv (DOAS)

-Tüpraş (TUPRS)

-Tofaş Türk Otomobil Fabrikası (TOASO)

-Türk Traktor ve Ziraat Makineleri (TTRAK)

Halka Arz Nedir ?

Halka arz, ilk defa hisselerini halka açan firmaların yaptığı işlemdir. Bazı firmalar borsa kısmında halka hisselerini açmakta geç karar verir. Bu firma eğer kaliteli ve bilindikse alım çok olacağından tavanlarla açılış yapar. Halka arzı adı üstünde ilk defa gerçekleşecek firmalarda "Lot" başına düşen maliyetiniz çok az olacağı için genelde kazandırması beklenir.

İnternet üzerinde halka arz olacak firmaları görebilirsiniz. Eğer mobil bankacılık bildirimleriniz aktifse size ileti halinde mesaj gelecektir. Başlıkta belirmemiş olsak da bu paragrafta da Halka Arzlara Nasıl Yatırım Yapılır konusunu biraz biraz ele almış olduk

Repo Yatırımı Nedir ?

Repo, sabit faiz getirisine sahip menkul kıymetlerin (bono, tahvil vb.) önceden belirlenmiş faiz getirisinde ve şartlarda ileride tekrar geri satın alınması güvencesiyle satılmasıdır.

Repo işlemini gerçekleştiren taraflardan birinin ilgili menkul kıymeti ileride geri almak vaadiyle satmasına repo, karşı tarafın bu menkul kıymeti ileride geri satmak vaadiyle almasına ters-repo denilmektedir. Paranızı sabit getiride ve risk almadan değerlendirmek istiyorsanız, istediğiniz vadede repo yaparak önceden belirli olan oranlarla, vade sonunda ne kazanacağınızı bilerek yatırım yapabilirsiniz.

 Yatırım Fonu Nedir ?

Yatırım fonları:hisse senedi, hazine bonosu, altın gibi sermaye piyasası araçlarından oluşan portföyleri profesyoneller tarafından yönetilerek değerlendirilmesi anlamına gelir. Bu fonlar, risk ve getiri açısından iki tip olarak sınıflandırılır: A tipi ve B tipi fonlar.

Yani profesyonellerin seçimlerine, risk bazlı yatırımı tercih edebileceğiniz yatırım yöntemidir. Paranızı yatırdığınız fonun oranıtutarında kazancınız olur. Düşük Risk'ten Yüksek Risk'e kadar seçenekleriniz vardır. Risk alabilme potansiyelinize göre de kazanç ve kayıp ihtimalleriniz yer değiştirir.

A Tipi Fonların Özellikleri

- Hisse senedi içerdikleri için daha yüksek fiyat dalgalanmalarına sahip olabilir.

- Genellikle uzun vadeli yatırımcılar tarafından tercih edilir.

- Yüksek risk ve getiri potansiyeline sahipler.

- Yatırımcıların büyüme potansiyeli olan şirketlere yatırım yapma imkanı sağlar.

B Tipi Fonların Özellikleri

- Genellikle sabit getirili menkul kıymetlere odaklanır.

- Daha düşük riskli olarak kabul edilir.

- Sabit bir getiri sağlamak amacıyla kısa veya orta vadeli yatırımlara yönelir.

- Genellikle düzenli gelir elde etmek isteyen yatırımcılar tarafından tercih edilir.

Alınabilicek Fonlar Nelerdir ?

Fon Türleri

- Altın Fonları

- Gümüş Fonları

- Emtia Fonları

- Petrol Fonları

- BIST İndeks Fonları

- Yabancı Hisse Senetleri Fonları

- İklim Değişikliği Fonları

Gayrimenkul Alımı Hakkında

Ev yatırımı şuanki piyasayı ele alırsak artık bu yatırım zor bir hal almış durumda ve zaten kira getirisi dışında büyük şeyler kazandırmayacak konumda. Arazi ve tarla ise ev yatırımının tam tersini almış halde.

Şüphesiz ki bu kadar yatırım aracı içerisinde aslında en makul ve önemlisi bu yatırımdır. Hisse senedini aldığınız firmalar bile arazi-arsa alırlar. Altın alıp kazandırdığınız kuyumcular bile arazi-arsa alırlar ama burada bir püf nokta vardır.

Bu yatırım aracındaki püf nokta aslında iler igörüşlülükten de geçer. Genelde bir şehrin genişlemeye başladığı ya da yöneldiği kesimden araziler alınır. Bu yatırım az önce anlattığımızın haricinde büyük bir şehrin dolup taşmasıyla onun kayacağı taraflardan alınmasıyla da gerçekleşir.

Örneğin İstanbul artık dolup taştığı için insanlar İstanbul'a yakın çevrelerden arazilerini topluyorlar. İstanbul'da artık yerleşim yeri kalmayacağından dolayı insanlar oraya yarım saat-bir saat olan yerlerden alıyorar. Zaten İstanbul içinde otursanız dahi trafiğiniz 3-4 saati buluyor. Bu sebeple bu yatırımın buna yönelik çeşitleri vardır.

Gerçekten mantıklı, teyitli ve ne yaptığını biliyorcasına haraket ederseniz muhtemelen torunlarınıza kadar yetebilicek bir mirasın fitilini ateşlemiş olursunuz. Tabii sizin sayenizde birbirlerini de vurabilirler.

Araç Yatırımı Hakkında

Gayrimenkul yatırımında olduğu gibi araç yatırımında da erken hareket etmek, yatırımcıya fayda sağlayabilir ama şuanki piyasayı ele alırsak artık bu yatırım zor bir hal almış durumda. Serbest piyasa denetimsizliği ev yatırımda olduğu gibi araç yatırımında da etkisini bir hayli sürdürmekte.

Eskiden " Al-Sat yapıyormuş duydun mu? " denilen insanların sayısı da gün geçtikçe azalıyor. Bugün aldığını yarın daha ucuza satabiliyor. Aracı satıp yeni yüksek modelini ararken de yeni alacağınızın fiyatı yükseldiğinden elinizde patlıyor. Bu sefer aynı taşıtı daha pahalıya geri alabiliyorsunuz.

Bu ihtimaller ve riskler çerçevesinde eğer yapabilirim diyecek sermayeniz ve cesaretiniz varsa deneyebilirsiniz.

Kripto Yatırımı Nedir ?

Kripto yatırımı, adını geleceğin önemli para birimlerinden biri olarak gösterilen "Kripto" dan alır. Dünya genelinde çok büyük bir popülarite kazanan kripto paralar hisse senedi sistemiyle çalışır lakin 7/24 devrede olan bir piyasaya hakimdir. Kendi piyasası içinde işleyen kriptolar gelecekte daha büyük yerlere sahip olacağını düzenli olarak bize kanıtlar.

Bireysel Emeklilik Sistemi Yatırımı

BES yatırımı, uzun vadeli birikim yapılma amacıyla oluşturulan bir yatırım dalıdır. Emekliliklerine daha rahat şekilde geçiş yapmak isteyenler bunu tercih eder. Devletin BES kullananlara katkısı %30’dur. Yani sizin izninizle maaşınızdan kesilip biriktirilen her 100 TL'de 30 TL Devlet katkısı vardır. Üst katkı limiti 72.000 TL olarak belirlenmiştir.